2015-08-06 rfa
 |
| សកម្មភាពជម្លោះរវាងក្រុមហ៊ុនចិន យូញៀន ឌីវីឡុបមែន គ្រុប (Union Development Group Co., Ltd) និងប្រជាពលរដ្ឋនាភូមិព្រែកស្មាច់ ឃុំកោះស្ដេច ស្រុកគីរីសាគរ ខេត្តកោះកុង កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៥។
Photo Licadho
|
«ការធានាសុខភាព និងសុខុមាលភាពជនជាតិដើមភាគតិច» នឹងក្លាយជាប្រធានបទនៃទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិច ខួបទី២១ ដែលនឹងត្រូវប្រារព្ធឡើងក្នុងខេត្តកោះកុង នៅថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ចុងសប្ដាហ៍នេះ។
ជនជាតិដើមភាគតិចជាច្រើនបានឲ្យដឹងថា សហគមន៍ពួកគេបានអភិវឌ្ឍន៍ខ្លះៗហើយ និងបានទទួលយកបច្ចេកវិទ្យាទំនើបមួយចំនួនមកប្រើប្រាស់។ ប៉ុន្តែក៏មានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនទៀតពីការរស់នៅពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់វប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ជំនឿរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច។
នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា ( NGO Forum) លោក តឹក វណ្ណារ៉ា ថ្លែងថា ថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ជាទិវាអន្តរជាតិសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិចលើពិភពលោក ខួបទី២១ ចំណែកនៅកម្ពុជា ជាខួបលើកទី១១។ លោកថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសកម្ពុជា បានចែងឲ្យការពារសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិចច្រើនមាត្រាដែរ។ ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមជនជាតិដើមភាគតិចជាង ៥០០សហគមន៍ មាន ២៤ក្រុមដែលរស់នៅទូទាំងប្រទេសនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទើបចុះបញ្ជីដីធ្លីជូនជនជាតិដើមភាគតិចបាន ៨សហគមន៍ទេ។ ហេតុនេះនៅក្នុងការប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិច ខួបលើកទី២១ និងលើកទី១១ នៅកម្ពុជា នាខេត្តកោះកុង នោះ អង្គការនេះនឹងស្នើសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលបង្កើនការចុះបញ្ជីដីធ្លី ជូនសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចឲ្យបានចប់សព្វគ្រប់។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា៖ «ដើម្បីឲ្យជនជាតិដើមភាគតិចគាត់មានសិទ្ធិក្នុងការប្រើប្រាស់លើធនធានធម្មជាតិ ក៏ដូចជាដីធ្លី ហើយរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ គួរពិចារណាក្នុងការពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចហ្នឹងឲ្យបានច្រើន ហើយលឿនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព»។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទជនជាតិដើមភាគតិចច្រើនអម្បូររស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មាន ១,៤% នៃចំនួនប្រជាពលរដ្ឋសរុប។ ជនជាតិដើមភាគតិច ច្រើនរស់នៅតំបន់ព្រៃភ្នំដាច់ស្រយាលពីទីប្រជុំជនក្នុងខេត្តកោះកុង ពោធិ៍សាត់ កំពង់ស្ពឺ កំពង់ធំ ព្រះវិហារ ក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង មណ្ឌលគិរី រតនគិរី ជាដើម។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចសួយ រស់នៅក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោកស្រី វ៉ែន សាមីន ថ្លែងថា ជនជាតិដើមភាគតិចតែងតែចង់ការពារ និងអភិរក្សវប្បធម៌ និងប្រពៃណីរបស់ខ្លួន ទើបតាំងលំនៅឲ្យបានឆ្ងាយពីទីប្រជុំជន។ ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមខ្លាំងរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច គឺបទបញ្ជាលេខ ០០១ ដែលជាបទបញ្ជាផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបានបង្កបញ្ហាប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ជនជាតិដើមភាគតិច៖ «ការពិត ជនជាតិខ្ញុំគោរពតាមព្រហ្មញ្ញសាសនា ក៏គោរពព្រះពុទ្ធសាសនាក៏គោរព»។
ដូចគ្នាដែរ តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ខេត្តកំពង់ធំ និងខេត្តព្រះវិហារ លោក គង់ ឈៀន និងលោកស្រី ទេព ទឹម អះអាងថា ពួកគាត់នឹងបាត់បង់បណ្តើរៗ ទាំងប្រពៃណី ទាំងវប្បធម៌ ទាំងជំនឿ ទំនៀមទម្លាប់ជាដើម ព្រោះតែការផ្ដល់ដីសម្បទានមិនបានពិភាក្សាជាមួយជនជាតិដើមភាគតិចដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ព្រៃស្រោង។ ពួកគេបញ្ជាក់ថា ជនជាតិដើមភាគតិចបានរងនូវការបណ្ដេញតាមរយៈការផ្លាស់ប្ដូរតំបន់រស់នៅដោយការអភិវឌ្ឍគម្រោងផ្សេងៗ ពិសេសគម្រោងវារីអគ្គិសនី។
លោក គង់ ឈៀន៖ «ព្រៃឈើមួយចំនួនដែលយើងកំពុងប្រើប្រាស់អាស្រ័យផល រកអនុផល ឥឡូវបច្ចុប្បន្នវាបែរទៅជាស្ថិតនៅក្នុងប្លង់ក្រុមហ៊ុនគេចូលវិនិយោគ ដោយសារពុំមានការពិគ្រោះយោបល់អ៊ីចឹងទៅ វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច»។ លោកស្រី ទេព ទឹម៖ «នៅតែមានការរំលោភបំពានលើដីធ្លីជនជាតិដើមភាគតិច»។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចព្នង លោក ក្រែង តុលា ថ្លែងថា ការធានាសុខភាព និងសុខុមាលភាពជនជាតិដើមភាគតិច និងលើកជាប្រធានបទនៃការប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិច។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី បញ្ហាខ្វះអនាម័យប្រើប្រាស់ទឹកស្អាតកំពុងប្រឈមខ្លាំងដែរ៖ «វាអត់មានទឹកស្អាតត្រឹមត្រូវ ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកើតអាសន្នរោគច្រើន និងជំងឺផ្ដាសាយច្រើន»។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា បញ្ជាក់បន្ថែមថា នឹងប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិជនជាតិដើមភាគតិចនៅ ៦ខេត្តទៀត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីទាមទារឲ្យមហាជនយល់ពីតម្លៃពិតនៃការទាមទារអភិរក្សប្រពៃណីវប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ជំនឿ និងសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច៕
No comments:
Post a Comment