អ្នកជំនាញរិះគន់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គថាមិនទប់ស្កាត់ការសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង
ដោយ ម៉ែន សុធីរ
rfa 2015-11-22
អ្នកជំនាញ ផ្នែកបរិស្ថាន រិះគន់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ថាព្រងើយកន្តើយចំពោះការទប់ស្កាត់ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដន សាហុង (Don Sahong) ក្នុងប្រទេសឡាវ។ ការរិះគន់នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង របស់ឡាវ ចាប់ផ្តើមកសាងប្រហែលពីរខែកន្លងមកហើយ ខណៈបញ្ហា ឬសំណូមពររបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធ មិនទាន់ត្រូវបានដោះស្រាយ។ ចំណែកអន្តររដ្ឋាភិបាលដែលជាសមាជិកនៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ហាក់មិនបានដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលឡាវ ស្របពេលប្រទេសនេះមិនគោរពស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេ មេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥។
អ្នកជំនាញផ្នែកបរិស្ថាន លើកឡើងថា បើគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គកម្ពុជា និងរាជរដ្ឋាភិបាល មិនស្វែងរកមធ្យោបាយអន្តរាគមន៍ទៅភាគីឡាវ ទាក់ទិននឹងការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ឲ្យទាន់ពេលទេ គម្រោងដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះនឹងបដិសន្ធិឡើងដោយជោគជ័យ។ ចំណែកអនាគតនៃទទ្លេមេគង្គ និងប្រជាជនប្រមាណ ៦០លាននាក់រស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គ ក៏ស្ថិតក្នុងហានិភ័យខ្ពស់ ស្របពេលការជជែកពិភាក្សា និងការឯកភាពនូវសំណូមពរ ព្រមទាំងក្តីព្រួយបារម្ភរបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធ នៅមិនទាន់ដោះស្រាយបញ្ចប់។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលនៃ អង្គការបណ្ដាញការពារទន្លេបី លោក មៀច មាន រិះគន់គណៈកម្មការទន្លេកម្ពុជា ថាហាក់មិនយកចិត្តទុកដាក់រកមធ្យោបាយដាក់សម្ពាធឲ្យឡាវ អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥ ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពទេ។ ចំណែកការសិក្សាឯករាជ្យណាមួយចំពោះផលប៉ះពាល់ជីវចម្រុះឆ្លងដែន ដើម្បីធានានិរន្តរភាពនៃទន្លេមេគង្គ ក៏ហាក់មិនបានពេញលេញ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គដែលមានប្រទេស៤ ជាសមាជិក ក៏ហាក់ឋិតក្នុងសភាពទន់ជ្រាយ ដែលប្រទេសមួយចំនួនជាសមាជិកពុំអាចពឹងផ្អែកបានលើកិច្ចព្រមព្រៀង នេះ ដើម្បីសម្រេចលើយន្តការរួមនៃប្រទេសទាំង៤ ដូចជា កម្ពុជា ថៃ វៀតណាម និងឡាវ។
លោកជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ដាក់ពាក់ប្ដឹងករណីនេះទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ដោយផ្អែកលើច្បាប់នៃការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិឆ្លងដែនពិភពលោក ដែលផ្ដោតលើស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ ១៩៩៥ ជាភស្តុតាង៖ «ការព្រងើយកន្តើយរបស់រដ្ឋាភិបាលមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហា ផលប៉ះពាល់ទំនប់ដនសាហុង ហ្នឹង។ ភាពកម្សោយរបស់គណៈកម្មការជាតិទន្លេមេគង្គនីមួយៗ មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ធ្វើឲ្យភាគីឡាវ គាត់អនុវត្តផែនការរបស់គាត់ដោយឯកតោភាគី»។
លោក មៀច មាន មានប្រសាសន៍ថា គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គកម្ពុជា គួរតែប្រឹងប្រែង ឬទទួលខុសត្រូវចំពោះអនាគតទន្លេមេគង្គដែលជាបេះដូងនៃប្រព័ន្ធ ជីវចម្រុះឆ្លងដែន និងជាអាយុជីវិតនៃសត្វកម្រមួយចំនួន ហើយក៏ជាប្រភពចំណូលពលរដ្ឋរាប់រយលាននាក់រស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គ ប៉ែកខាងក្រោម។ លោកថា ដំណើរការនៃការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុង បានប្រើគ្រឿងចក្រ និងបន្ទុះគ្រាប់បែកដើម្បីកម្ទេចថ្មនៅតំបន់នោះ នឹងប៉ះពាល់ដល់គុណភាពទឹក និងរំខានដោយសំឡេង ហើយការបញ្ចេញកាកសំណល់ចោលរបស់គ្រឿងចក្រនៅក្នុងតំបន់នោះ ទម្លាក់ចូលក្នុងទន្លេ បង្កឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ឬប្រព័ន្ធជីវចម្រុះធ្ងន់ធ្ងរ ជាពិសេសសត្វផ្សោត នឹងរងហានិភ័យខ្ពស់៖ «ការសាងសង់ទំនប់ប្រើគ្រឿងចក្រ និងការបន្ទុះគ្រាប់ ការចរាចរការដឹកគ្រឿងចក្រ ការខួង ការបន្ទុះគ្រាប់ហ្នឹង វាបន្ទុះពេញតំបន់ហ្នឹង។ ការរំខានដោយសំឡេង ការរំខានដោយរំញ័រ ជាកត្តាធ្វើឲ្យត្រី និងសត្វផ្សោត មិនអាចរស់នៅបានទេ»។
អ្នក ជំនាញផ្នែកបរិស្ថានវាយតម្លៃថា ការសិក្សាផលប៉ះពាល់បរិស្ថានដោយឯករាជ្យរបស់ក្រុមហ៊ុន មេហ្គា ហ្វឺស (Mega First Corporation Berhad) របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ទទួលបន្ទុកសាងសង់ ហាក់មិនផ្តល់របាយការណ៍ ឬព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីផលប៉ះពាល់ជីវចម្រុះឆ្លងដែន ដើម្បីស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិទេ។ ករណីនេះ បានរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិជាង ៤០ស្ថាប័ន ដែលជាសមាជិកនៃអង្គការសម្ព័ន្ធទន្លេកម្ពុជា។ ស្ថាប័នទាំងនេះ សម្ដែងការខកចិត្តចំពោះកិច្ចសន្យាសម្បទានគម្រោងនេះ ដែលចាត់ទុកថា ដូចជាការកាត់ផ្តាច់បេះដូងនៃជីវចម្រុះឆ្លងដែន និងបរិស្ថានធម្មជាតិ ជាដើម។
ជុំវិញការរិះគន់នេះ អគ្គលេខាធិការគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គកម្ពុជា លោក តែ ណាវុធ បញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា កន្លងមកគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គកម្ពុជា ធ្លាប់ស្នើឲ្យភាគីឡាវ ធ្វើការសិក្សាឡើងវិញអំពីផលប៉ះពាល់ឆ្លងដែន ប៉ុន្តែភាគីឡាវ អះអាងថា វាគឺជាដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់គេ។ លោកបន្តថា ប្រទេសថៃ និងវៀតណាម ក៏បានស្នើឲ្យភាគីឡាវ សិក្សាបន្ថែមទៀងដែរ៖ «ធ្វើតាមច្បាប់ទម្លាប់វាមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ យើងស្នើឲ្យមានការសិក្សា។ គាត់ថាដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់គាត់ សិទ្ធិសម្រេចសាងសង់។ ថៃ វៀតណាម ក៏ស្នើឲ្យមានការសិក្សាបន្តទៀតដែរ ដើម្បីបានព័ត៌មានផលប៉ះពាល់ឆ្លងដែន»។
វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ៦១០ ១២-មីនា-២០១៤៖ ច្រកទន្លេហ៊ូសាហុង (Hou Sahong) ដែលប្រទេសឡាវ គ្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង (Don Sahong) ក្នុងខេត្តចំប៉ាសាក់ ប្រទេសឡាវ។ RFA/Yeang Socheametta |
ទំនប់ វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការសាងសង់មានកម្ពស់ពី ៣០ម៉ែត្រទៅ ៣២ម៉ែត្រ និងមានប្រវែងប្រហែល ៧គីឡូម៉ែត្រ។ ទំនប់នេះមានចម្ងាយប្រមាណ ១.៥០០ម៉ែត្រពីព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ចំណែកលទ្ធភាពផលិតថាមពលអគ្គិសនី គឺមានចាប់ពី ២៤០មេហ្គាវ៉ាត់ទៅ ៣៦០មេហ្គាវ៉ាត់។ តំបន់នោះជាតំបន់ល្បាក់ខោន នៅជិតតំបន់រ៉ាំសា ដែលជាចំណុចប្រទាក់ប្រទិនគ្នាជាមួយនឹងទន្លេដែលផ្ដល់នូវអត្តសញ្ញាណ និងប្រវត្តិយ៉ាងសម្បូរបែប និងផ្ដល់ប្រភពប្រាក់ចំណូល និងសន្តិសុខស្បៀងដល់ពលរដ្ឋរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គរាប់លាននាក់ និងជាតំបន់ការពារលក្ខណៈអន្តរជាតិ។
ករណីនេះដែរ ប្រធានគណៈកម្មការទី៣ នៃរដ្ឋសភា ធ្វើការពាក់ព័ន្ធបរិស្ថាន និងធនធានទឹក លោក ប៉ុល ហំម ក៏បារម្ភចំពោះដំណើរការគម្រោងសាងសង់ទំនប់ដងសាហុង នេះដែរ ដែលលោកកត់សម្គាល់ថា រដ្ឋាភិបាលក៏កំពុងខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ចំពោះករណីនេះដែរ៖ «អ្វីដែលយើងមើលឃើញ មានតែទាក់ទងតាមរយៈរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់យើង។ បើរដ្ឋាភិបាលមិនធ្វើអាហ្នឹង ជំរុញយ៉ាងណា? តែឥឡូវគេធ្វើហើយឲ្យគេធ្វើតទៀត»។
កាលពីដើមខែ តុលា ឆ្នាំ២០១៥ កម្ពុជា បានស្នើទៅភាគីប្រទេសឡាវ សិក្សាឲ្យបានម៉ត់ចត់លើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដោយជំរុញឲ្យឡាវ សិក្សាបន្ថែមទៀតឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយមុនគម្រោងសាងសង់ទំនប់ វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដើម្បីចៀសវាងការប៉ះពាល់បរិស្ថាន ជាពិសេសធ្វើឲ្យប្រែប្រួលលំហូរទឹកទន្លេមេគង្គខ្សែទឹកខាងក្រោម ដែលជាដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។
យ៉ាងនេះ ក្តី អ្នកនាំពាក្យនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន ថ្លែងបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើកំណត់ទូតជាផ្លូវការទៅកាន់ឡាវ ដើម្បីបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភរបស់កម្ពុជា។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយការដោះស្រាយបែបប្តឹងផ្តល់តាមប្រព័ន្ធតុលាការអន្តរជាតិបាននោះ ទេ ហើយកម្ពុជា នឹងដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី៖ «ដូច្នេះយើងត្រូវរក្សាទំនាក់ទំនងល្អ ដោយការដោះស្រាយសន្តិវិធី ព្រោះយើងមិនប្រឈមតាមរយៈតុលាការទេ។ យើងមានយន្តការច្រើន ដូចជាយន្តការអន្តរជាតិ ទាំងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ជាពិសេសវេទិកាអាស៊ាននេះឯង»។
យ៉ាងណា កិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥ បង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គជាស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ភាគីរដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធ ត្រូវពិភាក្សាពីផលប៉ះពាល់ដោយឯករាជ្យ និងត្រូវមានការឯកភាពគ្នាមុននឹងអាចចាប់ផ្ដើមសាងសង់ទំនប់ វារីអគ្គិសនីនៅតាមដងទន្លេមេគង្គបាន៕
No comments:
Post a Comment